تمامی صیغه های عربی

صیغه در عربی چیست؟

در ابتدای این مقاله از شما می خواهم تا یه صرف فعل رفتن در زمان گذشته برای شش ضمیر زبان فارسی فکر کنید: رفتم، رفتی، رفت، رفتیم، رفتید، رفتند…

حال سؤال این است چرا این فعل ها علی رغم اینکه از مصدر «رفتن» هستند و همچنین در زمان گذشته می باشند، از لحاظ ظاهری با یکدیگر متفاوت اند؟ پاسخ این است که هر یک از این فعل ها برای ضمیر خاصی صرف شده است:

«من رفتم، تو رفتی، او رفت، ما رفتیم، شما رفتید، آنها رفتند»

در زبان عربی نیز به همین ترتیب است با این تفاوت که ما به جای 6 ضمیر، 14 ضمیر داریم که به « صیغه های عربی » معروف اند. علّت اینکه 6 ضمیر فارسی در عربی به 14 ضمیر تبدیل می شوند دو چیز است که در عربی برخلاف فارسی مورد اهمیت قرار می گیرد.

 

اوّل: جنسیت (مذکر و مؤنث):

در زبان عربی بر اساس جنسیت صیغه های متفاوتی داریم. مثلا در زبان فارسی به سوم شخص مفرد چه مرد باشد چه زن می گوییم «او» امّا در عربی اگر فرد مورد نظر مذکر (نر) باشد می گوییم «هو» و اگر مؤنث (ماده) باشد می گوییم «هی».

دوّم: دوتا بودن (مثنی):

در فارسی برای دو یا چند فرد از ایک ضمیر استفاده می شود مثلا اگر بخواهیم برای دو یا چند نفر ضمیر به کار ببریم میگوییم: «آنها». امّا در عربی برای دونفر می گوییم «هُما» و برای بیش از دو نفر بسته به مذکر یا مؤنث بودن می گوییم «هُم» با «هُنَّ».

هرکدام از صیغه ها یا ضمایر عربی برای خود یک فعل ماضی و یک فعل مضارع دارند که شاید بارها در مورد آنها با عباراتی چون صیغه های ماضی یا صیغه های مضارع یا جدول صرف 14 صیغه فعل ماضی و مضارع برخورد کرده اید. ما در ادامه جدول صیغه­ ها را ارائه کرده ایم. شما باید بدانید که هر صیغه در عربی یک فعل ماضی و یک فعل مضارع به خصوص دارد.

جدول صیغه ها

شماره نوع جنس صیغه ترجمه نام صیغه در عربی ماضی مضارع ضمیر متصل مثال
1 غائب مذکر هُو او للغائب فَعَلَ یفعلُ ـه هو یَفْعَلُ واجِباتهُ.
2 هُما آن دو للغائبینِ فَعَلا یفعلانِ ـهُما هما یفعلانِ واجباتهما.
3 هُم آن‌ها للغائبینَ فَعَلوا یفعلونَ ـهُم هم یفعلونَ واجباتهم.
4 مؤنث هِـﻰَ او للغائبة فَعَلَتْ تَفْعَلُ ـها هـﻰ تفعلُ واجباتها.
5 هُما آن دو للغائبتینِ فَعَلتا تَفعلانِ ـهُما هما تفعلانِ واجباتهما.
6 هُنّ آن‌ها للغائبات فَعَلْنَ یَفْعَلْنَ ـهُنَّ هُنَّ یَفْعَلنَ واجباتهنّ.
7 مخاطب مذکر أنْتَ تو للمخاطب فَعَلْتَ تَفْعَلُ ـکَ أنْتَ تفعلُ واجباتکَ.
8 أنتُما شما 2 تا للمخاطبینِ فعلتُما تَفعلانِ ـکُما أنتُما تفعلانِ واجباتکما.
9 أنتُم شما للمخاطبینَ فَعلتُم تَفعلونَ ـکُم أنتُم تفعلونَ واجباتکُم.
10 مؤنث أنتِ تو للمخاطَبَة فَعَلْتِ تَفعَلینَ ـکِ أنتِ تفعلین واجباتکِ.
11 أنتما شما 2 تا للمخاطبتینِ فعلتما تَفعلانِ ـکُما أنتما تفعلانِ واجباتکما.
12 أنتُنَّ شما للمخاطبات فَعَلْتُنَّ تَفْعَلْنَ ـکُنّ أنتُنّ تَفْعَلْنَ واجباتکُنّ.
13 متلکّم مذکر و مؤنث أنا من للمتکلّم وحده فَعَلتُ أفعَلُ ي أنا أفعلُ واجباتـﻰ.
14 نحنُ ما للمتکلّم مع‌الغیر فَعَلنا نَفْعَلُ ـنا نحنُ نَفعلُ واجباتنا.

انواع صیغه ها در عربی

1) غائب ( سوم شخص): همان فرد یا شیء یا افرادی یا اشیائی هستند که درمورد آنها سخن می گوییم.

2) مخاطب (دوم شخص): تو یا شمایی که با آنها سخن می­گویم.

3) متکلم (اول شخص): من یا مایی که سخن می­گوییم.

مثلاً اگر من با شما دربارة آسمان صحبت کنم، من متکلم، شما مخاطب و آسمان غائب است.

امّا همگی به خوبی می دانید که فعل از لحاظ زمان در تمام زبان های دنیا به سه گروه تقسیم می شود: گذشته، حال و آینده. در عربی نیز به ترتیب ماضی، مضارع و مستقبل سه زمان اصلی در زبان عربی به شمار می آیند. از آنجا که فعل مسقبل (آینده) از اضافه کردن «سـ» و «سوف» به مضارع ساخته می­شود لذا در عربی فقط دو فعل ماضی و مضارع برای هر صیغه مورد بررسی قرار می گیرد. جدول

صرف 14 صیغه فعل ماضی و مضارع

 

ردیف ماضی معنی مضارع معنی
1 هو ذَهَبَ. او رفت. هو یَذهَبُ. او می رود.
2 هُما ذَهَبا. آن دو رفتند. هما یَذهَبانِ. آن دو می روند.
3 هُم ذَهَبوا. آنها رفتند. هُم یَذهبونَ. آنها می روند.
4 هي ذَهَبَتْ. او رفت. هيَ تَذهَبُ. او می رود.
5 هما ذَهَبَتا. آن دو رفتند. هُما تَذهَبانِ. آن دو می روند.
6 هُنَّ ذَهَبنَ. آنها رفتند. هُنَّ یَذهَبنَ. آنها می روند.
7 أنتَ ذَهَبتَ. تو رفتی. أنتَ تَذهَبُ. تو می روی.
8 أنتُما ذَهَبتُما. شما دو تا رفتید. أنتُما تَذهَبانِ. شما دو تا می روید.
9 أنتُم ذَهَبتُم. شما رفتید. أنتُم تَذهَبونَ. شما می روید.
10 أنتِ ذَهَبتِ. تو رفتی. أنتِ تَذهَبینَ. تو می روی.
11 أنتُما ذَهَبتُما. شما دو تا رفتید. أنتُما تَذهَبانِ. شما دو تا می روید.
12 أنتُنَّ ذَهَبتُنَّ. شما رفتید. أنتُنَّ تَذهَبنَ. شما می روید.
13 أنا ذَهَبتُ. من رفتم. أنا أذهَبُ. من می روم.
14 نحنُ ذَهبنا. ما رفتیم. نحنُ نَذهَبُ. ما می رویم.

تشخیص فعل مضارع از ماضی

 باید بدانید که فعل مضارع دو ویژگی اصلی دارد:

1) در ابتدای خود حروف مضارعه دارد: ت، ی، ن،ا

2) فعل مضارع همواره مرفوع است آن هم به سه روش

الف) با ضمه در صیغه های 1،4،7،13،14

ب) با نون عوض رفع یا نون اعراب در صیغه های 2،3،5،8،9،10،11

ج) بدون نشانه در صیغه های 6و12

مرفوع بودن فعل مضارع در واقع یونی فُرم و ظاهر فعل مضارع است. بهتر است بگوییم که فعل های مضارع در آخر خود یا ضمه (ــُـ ) دارند یا نون. نون در دو صیغة مضارع یَذهَبنَ و تَذهَبنَ ضمیر (شناسه) فعل است امّا در سایر صیغه ها نشانة مرفوع بودن است. سایر صیغه ها نیز همانطور که گفتیم با ضمه مرفوع اند.

تمام دانش آموزان و علاقه مندان به یادگیری قواعد یا مکالمه عربی باید در ابتدا این جدول ضمایر یا همان جدول صیغه های ماضی و مضارع در عربی را به خاطر بسپارند. به نحوی که بلافاصله بتوانند برای هر ضمیر عربی فعل ماضی و مضارع آن را به یاد بیاورند و بلعکس یعنی با دیدن یک فعل ماضی یا مضارع سریعاً صیغه آن را تشخیص دهند.

ما در مدرسه عربی عمار در مقطع هفتم با فعل های ماضی و در مقطع هشتم با فعل های مضارع آشنا می شویم. البته در جلسه اوّل عربی نهم و عربی دهم به صورت خلاصه و حرفه ای تمام این مباحث را تدریس کرده ایم.

 

دیدگاهتان را بنویسید

پنج + 14 =

اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی
ارسال به ایمیل
https://www.ammarabic.com/?p=11332
کمک نیاز دارید? چت از طریق واتساپ